مبانی سواد بصری و ترکیب بندی


مبانی سواد بصری و ترکیب بندی

آشنایی ابتدایی در ارتباط با سواد بصری و تجسمی


در دنیای امروز که مقادیر روز افزون و قابل توجهی خبر و پیام درسطح جهان از راه هایی به غیر از زبان و گفتار به صورت تصویر (عکس، فیلم و علایم گرافیکی) نقل و پراکنده می شود، دانستن نکاتی در مورد فهم بیشتر و بهتری از اخبار و پیام های بصری ایجاب می کند.
ما برای بهتر دیدن نیازمند چیزی فراتر از مهارت در یادگیری زبان داریم، دیدن تصویر و شرکت در فرآیند
سازماندهی آن، عملی خلاق است.

برای مثال در این تصویر می توان تعادل را احساس کرد، در این تصویر طراح آن تعادل خاصی را با به کار گیری رنگ ها به تصویر بخشیده است توازنی که با تنالیته هایی از رنگ های زرد نارنجی و ... در قایق در سمت راست تصویر و هم چنین بکار بردن همین رنگ ها در سمت دیگری از تصویر و حجم هایی معین برای تعادل بخشی و ... استفاده شده که با مطالعه ی این مبحث و مشاهده ی دوباره ی این تصویر به آن ها پی خواهید برد.
باید در زبان تصویری از حد موهبت طبیعی توانایی دیدنِ تشخیص بصری خود فراتر رویم. امروزه آموختن اصول و عناصر اولیه ی بصری امری واجب است
به این ترتیب، درست دیدن و درست استفاده کردن از تصویر و پیام های بصری به طور کلی، فنی است که باید قدم به قدم فراگرفته شود البته به ضرورت این فراگیری منجر به تبدیل انسان به یک هنرمند نمی شود ولی با این وصف، لزوم آن در زمان حاضر روز به روز برای عده ی بیشتری مطرح می شود.


نکات مهمی که می توان آن ها را نکات برجسته ی دستور زبان بصری نامید عبارتند از:

1) عناصر اولیه بصری (نقطه، خط، شکل، رنگ، جهت و..)


2) ترکیب بندی یا کمپوزیسیون


3) شیوه های ایجاد پیام بصری (شبیه سازی، رمز، انتزاع و...)


4) در آخر، فنون یا تکنیک های بصری و شناخت سبک های گوناگون.


امروز، نیروی فرهنگی و جهانی سینما، عکاسی و تلویزیون که همگی متشکل از تصویر هستند، ضرورت آموزش سواد بصری را شدت بخشیده است. این آموزش، هم برای سازندگان ارتباط بصری لازم است و هم برای بینندگان آن ها.

موهولی ناگی (مولی نی) (Moholy- Nagy)


استاد عالی قدر باهاوس (Bau-Haus) در سال ۱۹۳۵ در این باره چنین اظهار نظر کرده است: "در آینده، بی سواد فقط کسی نیست که قلم را نمی شناسد، بلکه کسی که دستگاه عکاسی را نمی شناسد نیز بی سواد محسوب می گردد"! این مطالب گام بسیار کوچکی در شناخت این راه عظیم است.


سرآغاز:
هر نقش یا طرح یا تصویری به هر صورت، متشکل از یک سلسله عناصر تصویری اولیه است. منظور عناصری مانند کاغذ، رنگ، فیلم و ... نیست. عناصر اولیه ی بصری محدود و معین هستند: نقطه، خط، شکل، جهت، سایه روشن یا رنگمایه، رنگ، بافت، بُعد، مقایس و حرکت. این عناصر ماده ی خام تمام اخبار بصری هستند و به شکل های مختلف با هم ترکیب و تلفیق می شوند. انتخاب این عناصر و نوع بکارگیری آن ها و طرز تلفیق با یکدیگر است که کلیت کادر را می سازد.


برای آن که به فهم و تحلیلی از کل بیان بصری برسیم، در بخش های آینده به معرفی و آشنایی با عناصر بصری به صورت جداگانه  می پردازیم تا به کیفیات آن ها بهتر پی ببریم، علاقمندان می توانند به مقالات بعدی مراجعه کنند.