مبانی سواد بصری، ریتم یا ضرب آهنگ


مبانی سواد بصری، ریتم یا ضرب آهنگ

آشنایی ابتدایی با ریتم یا ضرب آهنگ، در هنر های تجسمی



 واژه ای است كه معمولاً در موسیقی به كار می رود اما در هنرهای تجسمی نیز مرسوم است. در هنر تجسمی ریتم معنایی تصویری دارد و عبارت است از تكرار، تغییر و حركت عناصر بصری در فضای تجسمی، به عبارت دیگر تكرار منظم و متوالی یك عنصر تصویری ضرب - آهنگ بصری را به وجود می آورد.




ریتم به تکرار منظم یا هماهنگ خطوط، اشکال، فرم ها یا رنگ ها گفته می شود، و شامل نظریه بنیادی تکرار است که به عنوان تدبیری برای سازماندهی فرم ها و فضاها در معماری محسوب می شود. تقریبا تمامی انواع بناها از اجزائی تشکیل شده اند که بالطبع تکرار می گردند. تیرها و ستون ها تکرار می شوند تا دهنه های تکراری سازه و مدول های فضا را تشکیل دهند. درها و پنجره ها به طور مکرر سطح بنا را سوراخ می کنند تا ورودی نور، هوا، مناظر و مردم را به ان میسر سازند. تکرار فضا ها اغلب برای تامین نیاز های عملکردی مکرر یا مشابه در برنامه ی بنا حاصل می شود.



ساده ترین شكل تكرار نوع خطی آن است كه از اجزای زیادی تشكیل می شود در هر حال برای این كه اجزا به طریقه ی تكرار دسته بندی شوند لازم نیست كاملا مشابه باشند آن ها ممكن است دارای یك خصیصه مشترك یا یك مخرج مشترك باشند ودر عین حال كه تك به تك منحصر به فرد هستند متعلق به یك خانواده باشند
خصوصیات فیزیكی كه بر اساس آنها فرم و فضا های معماری می توانند به طریقه تكرار سازماندهی شوند :
اندازه شكل خصو صیات جزییات در هنر تجسمی ریتم معنایی تصویری دارد و عبارت است از تكرار تغییر و حركت عناصر بصری در فضای تجسمی به عبارت دیگر تكرار منظم ومتوالی یك عنصر تصویری ضرب اهنگ بصری را بوجود می اورد.
به طور كلی ریتم چهار دسته ضرب آهنگ بصری را می توان نام برد:

1)تكرار یكنواخت: در این نوع ضرب اهنگ یك تصویر به طور یكنواخت و به صورت متوالی تكرار می شود
این ریتم باعث نوعی حركت و عكس العمل خود به خودی شده وتوجه مخاطب را به دنبال خود هدایت می كند اما به واسطه عدم تنوع تاثیری منفی نیزدر پی دارد و پس از مدتی ملال اور و كسالت بار خواهد شد.








2) تكرار متناوب
: در این ضرب اهنگ یك عنصر بصری تكرار می شود اما تكرار ان با تغییرات متنابی متنوع خواهد شد به طوری كه در هر مخاطب همواره نوعی انتظار برای تكرار دارد.






3) تكرار تكاملی:
در این نوع ضرب آهنگ یك تصویر ویا یك عنصر بصری از یك مرتبه و حالت خاص شروع می شود و به تدریج با تغییراتی به وضعیت و یا حالتی تازه تر می رسد. به طوری كه نوعی رشد وتكامل را در طول مسیر تغییرات خود دنبال می كند.مانند ماه





4)تكرار موجی: در این نوع ضرب اهنگ كه عمدتا با استفاده از حركت منحنی سطوح و خطوط به وجود می اید و از نوعی تناوب هم بر خوردار است نمونه كاملی از ضرب اهنگ تجسمی است. مانند شن های صحرا



ریتم وسکون

تعریف ریتم : به عنوان یک قاعده کلی، بر اساس تکرار عناصر درفضا و زمان شکل می گیرد.

در معماری : ساده ترین نوع آن تکرار منظم عناصر معماری در امتداد یک خط مستقیم است.
سکون و توقف با مفهوم مکث در معماری جنبه ای کاربردی دارد. پاگرد پله ها، میادین و گره های شهری از نمودهای کاربردی آن است. گاهی با ایجاد یک عامل یا عنصر در فضای معماری و جلب توجه بیننده، عامل مکث و سکون را می توان به خوبی پدید آورد.



ریتم در طراحی
با بریدن چند قطعه مقوای متفاوت از لحاظ رنگ و اندازه مستطیل و مربع و مثلث،و تركیب آنها در داخل كادر انواع ریتم ها را تجربه كنید.علاوه بر موارد فوق،تجمع و تراكم اجزا نیز می توانند عاملی برای به وجود آوردن ریتم باشند.درختی كه در طبیعت مشاهده می كنیم برگهای درهم و انبوهی دارد،لیكن نظم و ریتمی در تمام اجزا و در كل درخت حاكم است كه از لحاظ زیبایی شناسی،چشم را خسته نمی كند و تنوعات گوناگونی را از تمام ابعادی كه تا كنون بررسی كردیم در نظر می آورد.اگر همین دیدگاه و هدف را در حین چیدن اجزای طبیعت بیجان در كنار یكدیگر حفظ كنیم،می توانیم به تركیب بندی خوب با ریتمی مناسب دست یابیم.



ریتم را می توان مكمل مبحث كادر و تعادل و توازن در یك اثر هنری دانست.