به قدمت وجود انسان، هنر نیز قدمت دارد. دانستن در مورد کارهای خلاقانه ای که اجداد ما انسان ها انجام می داده اند کمک می کند تا بیشتر در مورد خودمان و جایگاه مان در جهان اطلاع داشته باشیم.
در این مقاله از سری تاریخچه هنر، تصویر کلی از دوره های مختلف، جنبش ها و نهضت های هنری و فرهنگ هایی را که در دوره های مختلف بر خلق آثار هنری تاثیر می گذاشته اند را برای شما توضیح خواهیم داد برای شروع به سراغ عصر حجر می رویم.
دوران پارینه سنگی
این دوره به سه بخش تقسیم می شود، پارینه سنگی قدیم، پارینه سنگی میانه، و پارینه سنگی جدید. پارینه سنگی قدیم یا زیرین حدود 3.3 میلیون سال تا 30000 سال قبل با ظهور ابزارها آغاز می شود. هنر چیزی است که به نظر نمی رسد در این دوران وجود داشته است. اجداد ما هنوز در حال توسعه فناوری های ساده و یا حتی کنترل آتش بودند.
دوران پارینه سنگی میانه را از 300000 تا 30000 قبل اندازه گیری کرده اند که در آن شاهد توسعه علائم فرهنگی و رفتاری هستیم. جواهرات، طلا، مراسم کفن و دفن و رنگ آمیزی بدن را می توان از تحولات فرهنگی این دوره اشاره کرد.
در سال 2002 میلادی محققان سنگ گل اخری با نقش هایی روی آن را در غار Blombos در آفریقای جنوبی پیدا کردند. آنها قدمت این سنگ را به 70000 سال قبل نسبت دادند که این نشان می دهد انسان های اولیه قادر به ایجاد هنر نمادین یا انتزاعی بوده اند. ممکن است این یافته ها منکر اشکال اولیه هنر باشد و یا نباشد.
دروان پارینه سنگی جدید (50000 تا 10000 سال قبل) زمانی است که هنر واقعی پا به عرصه وجود می گذارد. در این دوره انسان در مورد هنر ما قبل تاریخ فکر و یا بحث می کنند. در سراسر جهان، باقی مانده های آثار هنری که نو بشر خلق کرده اند در هنگان حفاری چاه های نفت کشف می شوند، از نقاشی های روی دیوار غارها تا حجاری ها و مجسمه ها. این دوره که اغلب با نام عصر یخبندان خوانده می شود شامل هنر طبیعی و نیز آثار انتزاعی و هندسی می باشد.
نمونه معروف هنر این دوران مجسمه ونوس است. قدیمی ترین و اولین مجسمه شناخته شده تاریخی قدمتی حدود 35000 سال دارد که از عاج ماموت تراشیده شده است. تندیس های ونوس اولین نشانه های استفاده از سرامیک هستند که 29000 تا 25000 قبل را به ما نشان می دهند.
نقاشی های پیدا شده در غارهای سراسر جهان شامل نقاشی هایی از ژست های مختلف از انسان و حیوانات تا تصاویر انتزاعی هستند. در کره جنوبی، تصاویری از آهو در Turo-bong پیدا شده که قدمتی 40000 ساله و حتی بیشتر دارند.
نمونه بسیار مشهور از نقاشی های درون غار در غار Chauvet-Pont-d’Arc در فرانسه یا غاز Chauvet کشف شده اند. در سال 1994 غاری کشف شد که هزاران نقاشی شگفت انگیز از حیونات و انسان در آن کشف شد. این تصاویر شامل تصویر شیر، کرگدن، اسب، پلنگ، گاو و ... بود. این نه تنها یک اکتشاف بزرگ و فوق العاده از کشف درک بشر از فرم و شکل یک حیوان بود، بلکه سندی دال بر این موضوع بود که انسان برای فرار از گرسنگی این حیوانات را شکار می کرده است.
نگاه کردن به این نقاشی ها که زمان آن به حدود 30000 تا 35000 سال پیش بازمی گردد، حس فوق العاده ای را در انسان زنده می کند، گویی در حال نگاه کردن به طراحی های یک هنرمند و انیماتور امروزی هستیم. نقاشی کردن ژست و کشیدن طرح های اولیه که در هم تداخل پیدا کرده اند حیوانات را در حال حرکت و ایستادن در گروه ها و دسته ها نشان می دهد. به جز یک یا دو تصویر باقی مانده از ونوس دیگر هیچ تصویری از انسان اولیه باقی نمانده است. من واقعا مطمئن نیستم نیت هنرمند از کشیدن این تصاویر چیست، اما این تصاویر می تواند یک نگاه اجمالی از ساکنین غار را به ما نشان دهد.
دوران نوسنگی یا عصر حجر جدید
دوران نوسنگی از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است. به طور کلی، از 8000 سال قبل از میلاد (در آفریقا، خاورمیانه و جنوب شرق آسیا) تا 500 سال بعد از میلاد (در آمریکا) به طول انجامید. در اصل این دوران به پس از عصر یخبندان که انسان از غارها به مناطق و جوامع تازه تاسیس شده نقل مکان کرد مربوط است.
چون شغل انسان ها از شکار و احتکار آن به کشاورزی و دتمداری تبدیل شد، آنها به ایجاد ساختمان هایی داشتند که در آن زندگی و کار کنند. خانه ها و برج هایی با دیوارهای سنگی ساخته شد، که این خانه ها بیشتر برای در امان بودن انسان و محل زندگی حیوانات و نیز ذخیره سازی آذوقه ساخته می شدند.
علاوه بر معماری، سفالگری، نقاشی، مجسمه سازی و تصویرگری توسعه پیدا کرد و در طول این دوره بسیار رشد کرد. مردم شروع به ساخت اشیایی برای استفاده روزانه خود کردند. سپس این اشیا را به عنوان شئ تزیینی رنگ آمیزی و نقاشی کردند. اولین آغاز اشکال هنر مثل اشیاء لاکی مربوط به این دوره است. با پیشرفت تکنولوژی هنر نیز روز به روز پیشرفت می کرد.
یادبودهای سنگی مثل Stonehenge (در دشت Salisbury در انگلسیس) نیز در طی این فرایند ساخته شده است، یعنی همزمان با تحولات فرهنگی و احتمالا مذهبی که در گونه بشر اتفاق افتاده است. در آمریکا تک سنگ هایی مثل جزیره Moai of Easter، شیلی، از سنگ های آتشفشانی بزرگ ساخته شده اند.
مطالعات بسیاری در زمینه چگونگی ساخته شدن یادبودهای سنگی و تک سنگ ها انجام شده نشان می دهد که اطلاعات ساخت آنها برای ساخت ترکیب هایی که ما امروزه می شناسیم به دیگر نقاط دنیا هم منتقل شده است.
در این قسمت عصر حجر را به پایان می رسانیم و به سراغ عصر برنز می رویم، عصری که نوع بشر شروع به کار کردن با فلز برنز کرد و با تکنولوژی پیشرفته شکل پیچیده تری از هنر و صنعت را خلق کردند.
ابزارهای عصر حجر
ابزارهای کاربردی، سلاح ها
قبل از گذشت از این دوره، اجازه دهید کمی در مورد ابزارهای مورد استفاده از ابزارهای مورد استفاده برای خلق هنر و اشیا در طول عصر حجر صحبت کنیم. بسیاری از ابزارهای اولیه از سنگ، چوب یا استخوان ساخته می شدند. چکش سنگی یکی از اولین ابزارهایی است که نام برده شده است. این چکش ها به راحتی در دست انسان جا می شدند و از آن برای شکل دادن اشیای دیگر مثل تبر دستی و یا شکستن و پاره کردن همه چیز مثل مواد غذایی استفاده می کردند.
از تبر دستی و سایر ابزارهای سفت و سخت برای شکار، حفاری، خرد کردن و یا ساخت ابزارهای دیگر استفاده می شده است. به دلیل اینکه هیچ سندی دال بر اینکه از تبر دستی برای چه کاری استفاده می شده است در دست نیست، باستان شناسان مجبور به استفاده از سرنخ ها و تحقیقات دیگر برای کشف آنچه اجداد ما با این ابزارها انجام می داده اند شدند.
ابزارهایی که در بالا ذکر شد، توسط سنگ یا چیزی شبیه یک چکش سنگی یا تبر دستی با پوسته پوسته کردن قطعات دیگر به دست می آمد. این قطعه بیشتر به ابزارهایی مثل زداینده هایی که در زیر مشاهده می کنید شکل داده می شدند. این ابزارها برای نجاری و حفاری کردن استفاده می شدند. هر چه از این ابزارها استفاده می شد، روز به روز کوچک تر و کوچک تر می شدند، بنابراین قطعاتی که ما در حال حاضر از آن زمان در دست داریم اغلب بلاستفاده اند و فقط نشانه ای از ابزاهایی هستند که اجدادمان از آنها استفاده می کرده اند.
مواد رنگی و نقاشی ها
تا اینجا اطلاعات کمی در مورد ابزارهایی که نوع بشر از آنها برای کنده کاری و مجسمه سازی و معماری استفاده می کرد در دست داریم، اما در مورد نقاشی های درون غار؟ نخست، از چه چیزی برای نقاشی استفاده می شده است؟ بعضی منابع اظهار می کنند خاک یا زغال چوب با چربی حیوانات و آب مخلوط می شده تا یک مخلوط خمیری شکل ساخته شود. مواد یا دانه های رنگی شامل هماتیت، گل اخری زرد رنگ و اکسیدها بوده است. این مواد مانند ملات با سنگ یا استخوان برای نقاشی درون غارها استفاده می شده است.
در یکی از نقاشی های مورد علاقه من که تصویر آن در زیر قرار دارد، از دست به عنوان استنسیل یا شابلون استفاده شده است.
این هنرمندان اولیه مانند انسان مدرن امروزی از هر انچه می توانست برای گذاشتن علامت و نشانه ای از خود استفاده می کرد. این تنها بخشی از چیزی است که درون غارها و اطراف ما به عنوان نشانه ای برای مطالعه و کشف رازهای آن زمان در اختیار ما قرار دارد.